Ο πολιτισμός δεν μπορεί να είναι στατικός, ακούνητος και αλώβητος. Θα πρέπει να κινείται ,να ματώνει, να έχει τα μάτια ανοιχτά στα νέα δεδομένα ενός κόσμου πολυπολιτισμικού που συνεχώς μεταβάλλεται και κυρίως να προσαρμόζεται στα καλέσματα της σύγχρονης κοινωνίας.
Ποιο θα πρέπει να είναι το κύριο μέλημα μιας δημοτικής αρχής σήμερα;Εκτός από την παροχή υπηρεσιών το κύριο μέλημα θα πρέπει να είναι η βιώσιμηανάπτυξη. Η ικανοποίηση αναγκών, απαιτήσεων και προσδοκιών από τη μία τωνκατοίκων και των επιχειρήσεων και από την άλλη των τουριστών, των επενδυτών καιτων υποψηφίων νέων κατοίκων.Πως μπορούμε να πετύχουμε αυτό το στόχο και η πόλη μας να καταστείανταγωνιστική, αναγνωρίσιμη και να παράγει πλούτο;Με την βοήθεια των εργαλείων σχεδιασμού πόλεων και αστικής διακυβέρνησης.Τέτοια εργαλεία είναι το μάρκετινγκ τόπου (place marketing) , το αστικό μάρκετινγκ(urban marketing), η ενίσχυση της δημιουργικής οικονομίας (πολιτιστικές καιδημιουργικές οικονομίες), η διοργάνωση μεγάλων αγώνων παγκοσμίουενδιαφέροντος και άλλα, όπως επίσης και ένα μεγάλο πολιτιστικό γεγονός (megacultural event) όπως η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. Ένα τέτοιο γεγονός –εκτός των άλλων -βοηθάει στην φήμη και την αναγνωρισιμότητα ενός τόπουλειτουργώντας υποστηρικτικά και με το city branding.Ένα τέτοιο εργαλείο λοιπόν είναι και η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.Τι είναι η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης;Είναι ένα πολυθεματικό φεστιβάλ που διαρκεί ένα χρόνο. Ένας θεσμός που βοηθάειστην βελτίωση των υφιστάμενων υποδομών, στην ανάπλαση σημείων των πόλεων,στη βιώσιμη ανάπτυξη και την επίτευξη της πολιτιστικής αστικής αναγέννησης. Ότανξεκίνησε ο θεσμός αυτός οι πόλεις που στην αρχή είχαν επιλεγεί είχαν μεγάληαναγνωρισιμότητα και σπουδαία πολιτιστική ταυτότητα όπως το Παρίσι (1989), ηΜαδρίτη (1992) και άλλες. Στην πορεία του θεσμού αυτό άλλαξε και τον τίτλοδιεκδίκησαν και κέρδισαν πόλεις όχι τόσο γνωστές, πόλεις που μέσω του θεσμούδημιούργησαν μία πολιτιστική στρατηγική για μεγάλο χρονικό διάστημααποκτώντας έτσι και μία ισχυρή πολιτιστική ταυτότητα. Η επιλογή των πόλεωνγίνεται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, κάτι που τις ανεβάζει ακόμη καιστα μάτια των ίδιων των κατοίκων τους αφού προωθούνται μέρη και έθιμα που δενήταν πολλές φορές γνωστά ούτε στους ίδιους ή η αξία τους είχε υποβαθμιστεί. Έτσιαυτό που κερδίζει μία πόλη δεν αφορά μόνο το διάστημα που είναι ΠολιτιστικήΠρωτεύουσα αλλά η κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική επίδραση είναιμακροπρόθεσμη.2.Με τα οικονομικά τι γίνεται;Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το κόστος για την υποβολή υποψηφιότητας και γιαπραγματοποίηση των εκδηλώσεις είναι ιδιαίτερα υψηλό, άρα μιλάμε και για μίααπόφαση πολιτική στην οποία όμως πρέπει να ληφθούν υπόψιν όλα τα οφέλη που θαπροκύψουν (και θα αναφερθούν στη συνέχεια) και τα σημαντικά χρηματοδοτικάεργαλεία που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε (εθνικά και Ευρωπαϊκά)για το σκοπόαυτό.Δημοσιευμένες έρευνες από πετυχημένες διοργανώσεις που έχουν γίνει έδειξαν πωςκάθε ευρώ που δαπανάται για τη δράση αυτή δημιουργεί έως και οκταπλάσιαπροστιθέμενη αξία για τις πόλεις αυτές.3.Τι θα κερδίσουμε τελικά;-Πληθώρα τουριστών ανά την Ευρώπη επισκέπτονται τις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες,ενισχύοντας σημαντικά την οικονομία της πόλης. Σε αυτούς θα προστεθούν σίγουρακαι πολλοί Έλληνες.– Θα ενισχυθούν και θα επεκταθούν οι πολιτιστικές υποδομές της πόλης και τοκαλλιτεχνικό της προφίλ. Ταυτόχρονα θα αναδειχτούν οι ικανότητες, το ταλέντο καιοι δημιουργίες των καλλιτεχνών της. Θα τους δοθεί η ευκαιρία να προβάλλουν τοκαλλιτεχνικό τους έργο έξω από αυτή και να έρθουν σε επαφή με διεθνείςκαλλιτέχνες αποκομίζοντας σημαντικά οφέλη.-Θα ενισχυθεί ο τομέας της δημιουργικής οικονομίας με την εγκατάσταση νέωνδημιουργικών και πολιτιστικών βιομηχανιών στην περιοχή (ένα από τα βασικάεργαλεία ανάπτυξης πόλεων όπως αναφέρθηκε και παραπάνω).-Δίνεται η ευκαιρία στις τοπικές αρχές να προβούν σε ήπιας μορφής αστικέςαναπλάσεις, καθώς και στην πολιτιστική αστική αναγέννηση των χωρικών ενοτήτωντους βελτιώνοντας την ποιότητας ζωής των κατοίκων που διαμένουν σε αυτές.-Κινητοποιούνται οι δημιουργικές δυνάμεις της τοπικής οικονομίας και τηςκοινωνίας.– Δημιουργούνται συναισθήματα υπερηφάνειας των κατοίκων της περιοχής καιταύτισης των πολιτών με αυτήν αλλά και δίνεται ένα ισχυρό κίνητροδημιουργικότητας και αλληλεγγύης.-Δημιουργείται μία ισχυρή κουλτούρα εθελοντισμού που μπορεί στη συνέχεια ναδιατηρηθεί και να αξιοποιηθεί ως μέρος των δομών του δήμου.-Την επαναχρησιμοποίηση, αξιοποίηση και αναβάθμιση πολιτιστικών υποδομών πουήδη υπάρχουν.-Την ανανέωση της εικόνας της πόλης που σε συνδυασμό με την προβολή του υλικούκαι άυλου πολιτισμού της, των ιστορικών και νεότερων στοιχείων της, της δίνει τηνευκαιρία να οραματιστεί και να κατευθυνθεί σε ένα καλύτερο μέλλον.-Με την επαφή και τη δικτύωση με το σύγχρονο πολιτιστικό περιβάλλον τηςΕυρώπης η πόλη μας θα ενδυναμώσει το πολιτισμικό της κεφάλαιο, θαδιαφοροποιήσει το πολιτιστικό της προϊόν εμπλουτίζοντάς το και θα ενισχύσει τηντεχνογνωσία της, τόσο σε επίπεδο περιεχομένου όσο και σε επίπεδο οργάνωσης,διαχείρισης και πολιτιστικής στρατηγικής.-Θα ενισχύσει ή και θα δημιουργήσει μία ισχυρή πολιτιστική ταυτότηταπροκειμένου να καταστεί ανταγωνιστική, αναγνωρίσιμή και ελκυστική σε εθνικό καιδιεθνές χωρικό πλαίσιο.Οι ερωτήσεις, και οι απορίες που μπορούν να προκύψουν από τη διερεύνηση καιμόνο ενός τέτοιου θέματος είναι πολλές. Είναι δεδομένο ότι τα οφέλη για κάθε πόληπου λαμβάνει τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης είναι σημαντικάκαι εκτός από βραχυχρόνια είναι και μακροχρόνια.Και μόνο η κατάρτιση του φακέλου υποψηφιότητας προσφέρει στην πόλη ένα τεράστιοόφελος καθώς θα έχει δημιουργηθεί το όραμα της δημοτικής αρχής και των πολιτώνγια την πόλη αλλά και μία μακροπρόθεσμη πολιτιστική στρατηγική ικανή για νακαταστεί ανταγωνιστική και αναγνωρίσιμη με βάση τις αξίες και τα χαρακτηριστικάτου τόπου.Υ.Γ.(1) Για όσους έχουν αμφιβολίες για το κατά πόσο μπορεί η πολιτιστική δυναμικήτου δήμου μας να υποστηρίξει ένα τέτοιο θεσμό αρκεί να θυμηθούμε το πλήθος καιτην ποιότητα των εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται σε όλα τα σημεία του από τιςαρχές του καλοκαιριού.Υ.Γ.(2)Με βάση τα κριτήρια αξιολόγησης, βιβλιογραφικά στοιχεία, εκτεταμένηέρευνα στο διαδίκτυο και προσωπικές επαφές με οργανωτικά στελέχη του 2023ELEUSIS (του υπεύθυνου καλλιτεχνικού και οργανωτικού φορέα της Ελευσίνας,Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης) η δική μου απάντηση είναι ΜΠΟΡΟΥΜΕ.*οι φωτογραφίες είναι από δράσεις της Ελευσίνας Πολιτιστικής Πρωτεύουσαςτης Ευρώπης 2023 και από τη σελίδα του 2023 ELEUSIS.Πηγές:23eleusis.eueurocities.eu